محافظت از جان و مال یا در امنیت و آرامش بودن از نیازهای همه انسان‌ها است که حتی نیاکان و گذشتگان از چندین هزار سال پیش به صورت ذاتی و طبیعی به اهمیت این مسئله پی بردند. از این رو به منظور یافتن راهی برای افزایش امنیت در منزل و محل زندگی خود وسیله‌ای به نام قفل را تولید کردند تا از طریق آن بتوانند علاوه بر محافظت از جان، به محفوظ نگه داشتن لوازم، تجهیزات و حتی دام‌ها دست پیدا کنند. قفل‌ها در مقاطع و بازه‌های زمانی مختلف دارای ساختارهای گوناگونی بوده‌اند و از اجناس فلز، چوب و غیره تولید شده‌اند. همچنین انواع متنوع آن با کلید مخصوص یا با روش‌های دیگر باز و بسته شده‌اند.
از زمان تولید و ارائه مدل‌های اولین قفل تاکنون بیش از ۴۰۰۰ الی ۶۰۰۰ هزار سال گذشته است و روزبه‌روز بر اهمیت نوع و کیفیت قفل‌ها اضافه می‌شود. امروزه با ظهور و گسترش انواع قفل هوشمند و ضد سرقت شاهد پیشرفت چشمگیر و قابل توجه در این صنعت هستیم. همه این مسائل در کنار یکدیگر به سادگی نشان دهنده اهمیت فراوان امنیت و آرامش در زندگی هستند. با این حال اگر در خصوص قدیمی‌ترین قفل، روند پیشرفت و جدیدترین قفل کنجکاو هستید، این مطلب را تا انتها مطالعه نمایید.
قفل‌های اولیه و قدیمی‌ترین قفل
موضوعات این مقاله
سیر تکامل قفل در کشورها و مناطق متفاوتی از جهان رخ داد اما اولین شواهد و مدارک تاریخی نشان می‌دهند که منشأ قفل‌های اولیه در جایی از خاور نزدیک بوده است. قفل‌هایی که در این زمان تولید شدند و رواج یافتند، به دلیل استفاده فراوان در مصر، به نام قفل مصری شناخته می‌شوند.
قدیمی‌ترین قفل دارای بدنه‌‌ای چوبی و ساختاری ساده با نوعی میله است و همچنین به حدود ۴۰۰۰ سال قبل باز می‌گردد. بر اساس شواهد و مدارک یافته شده، این قفل در مناطقی از مصر قدیم، نروژ و ژاپن مورد استفاده قرار می‌گرفت. البته تاریخچه قدیمی‌ترین قفل‌ها تنها در همین خلاصه نمی‌شود، بلکه روزبه‌روز در سرتاسر جهان با اجناس و ساختار مختلفی طراحی شدند. مهمترین مثال‌ها از این تولید و اختراع را می‌توان در موارد مهم زیر ملاحظه کرد:
قفل یونانی و کلید آهنی
یونانی‌ها یکی از اولین کسانی بودند که مدل‌های اولیه قفل را طراحی کردند. در این طراحی یک نوع مغزی خاص وجود داشت. برای پیچاندن این مغزی و به‌طبع باز کردن درب، به نوعی کلید آهنی نیاز بود. کلید این قفل‌ها که در اکثر مواقع دارای یک قسمت چوبی بود، باعث چرخیدن مغزی و باز شدن درب می‌شد. همچنین شکل این کلید به شکل هلالی یا داسی شکل بود. در نتیجه با در نظر گرفتن ساختار و شکل کلی کلید و قفل می‌توان گفت که امنیت بسیاری کمی را ایجاد می‌کردند.
قفل رومی و رواج قفل فلزی
در مرحله بعدی پیشرفت و توسعه ساختار قفل و کلید، رومی‌ها به استفاده از فلز برای بدنه قفل روی آوردند و قفل‌های فلزی را تولید کردند. کلیدهای قفل رومی از جنس برنز بود و از این رو بسیاری از آنها حتی تا به امروز باقی مانده‌اند. در داخل این قفل‌ها نوعی ساختار و طراحی خاص وجود داشت که توسط برآمدگی به وجود آمده بود. در نتیجه کلید مربوطه باید بر اساس این برآمدگی‌ها ساخته می‌شد تا بتواند با قفل هماهنگی داشته باشد و باعث باز شدن شود. اگرچه ساخت و تولید آنها نیازمند دقت و مهارت بسیار بالایی بود اما در مقایسه با تجهیزات آن زمان می‌توان گفت دارای امنیت مناسبی بودند.
در ضمن تعدادی از مدل‌های قفل‌های ایرانی قدیمی مشابه به این قفل‌های رومی ساخته شده‌اند. همچنین جالب است بدانید قفل‌های آویز که حتی امروزه در اماکن بسیاری مورد استفاده ایرانی‌ها قرار می‌گیرد، در ابتدا توسط رومی‌ها ساخته شده است.
بیشتر بخوانید: باز کردن درب هنگام جا ماندن کلید پشت درب
قفل مصری و قفل چوبی
یکی دیگر از مدل‌های قفل قدیمی، قفل‌های پین دار یا دندانه‌ای هستند که منشأ استفاده فراوان آنها مصر بوده است. در این نمونه‌های قدیمی پیچ داخلی، کلید و حتی پین داخل قفل از جنس چوبی ساخته شده بودند. کلید آن دارای چند دندانه بود و می‌توان شکل آن را به یک مسواک یا شانه دندانه‌دار تشبیه کرد. دندانه‌های روی کلید باعث بالا رفتن پین قفل می‌شد و به‌طبع قفل درب هم باز می‌شد. در ضمن این نمونه‌ها علاوه بر مصر در ژاپن و نروژ هم مورد استفاده قرار می‌گرفتند.
قفل ضامن‌دار
قفل‌های ضامن‌دار از دیگر مدل‌های قدیمی قفل به شمار می‌روند که دارای برآمدگی یا شیارهای خاصی در محل سوراخ کلید در قفل است. این نمونه‌ها با گذشت زمان پیشرفت بسیاری کردند و در واقع می‌توان از آنها به عنوان ایده اصلی برای خیلی از قفل‌های امروزی یاد کرد. امروزه حتی بسیاری از مدل‌های پیشرفته قفل ضامن‌دار برقی برای مصارفی مثل درب حیاط مورد استفاده قرار می‌گیرد.
قفل آلمانی و پیشرفت در طراحی
در قرون وسطی طراحی و تولید قفل پیشرفت بسیاری کرد و در تاریخچه قفل تأثیر بسیاری گذاشت. فلز کاران آلمانی قفل‌های فلزی خاصی را تولید کردند و حتی در طراحی ظاهری و زیبایی کلید توجه بسیاری به خرج دادند. همچنین اجزای داخلی قفل به خوبی با یکدیگر هماهنگی داشتند، البته در آن زمان ساختار محصول به منظور دسترسی به امنیت مطلوب نیازمند درجه کیفی بالایی بود. در نتیجه به طور کلی از مکانیسم مناسبی برای ایمنی برخوردار نبود.
در نهایت این موارد شامل مهمترین نمونه‌ها و مثال‌ها از قفل‌های قدیمی هستند. می‌توان گفت پس از این دوره طراحی و تاریخچه قفل با پیشرفت مواجه شد و نمونه‌های بیشتری رواج یافتند.
بیشتر بخوانید: درآوردن کلید شکسته از قفل درب
پیشرفت قفل
پس از دوران اولیه و قفل‌های قدیمی، می‌توان از سال ۱۷۷۸ در انگلیس به عنوان اقدامی برای ساخت قفل‌های ایمن‌تر و بهتر یاد کرد. در این سال قفل‌های سوزنی غلتان ساخته شدند. این قفل‌ها دارای نوعی اهرم بودند که تنها با کلید حرکت می‌کردند. هدف از طراحی و ساختار خاص این قفل باز شدن تنها با کلید اصلی بود. به عبارتی دیگر تنها کلید اصلی با ساختار داخلی قفل سوزنی غلتان هماهنگی داشت و باعث باز شدن آن می‌شد.
البته پس از مدتی افراد روش‌های دیگری با استفاده از ابزارآلاتی مثل سنجاق سر پیدا کردند و توانستند این قفل‌ها را بدون کلید باز کنند. پس از این دوره می‌توان گفت تقریباً بیشتر قفل‌های بعدی با همین ساختارهای مشابه و انواع برآمدگی یا شیار با کلید مخصوص به خود ساخته شدند تا به مدل‌های عصر امروزی رسیدند.
قفل‌های امروزی و قفل‌های جدید
امروزه انواع بسیاری از قفل‌ها تولید و وارد عرضه بازار شده‌اند و مدل‌های گوناگونی برای هر مصرف و نیاز وجود دارند. حتی می‌توان گفت منشأ ساختار کلی بعضی از مدل‌ها همان قفل‌های رومی و آلمانی قدیمی بوده‌اند.
همچنین از قفل درب منزل که می‌توان گفت مهمترین قفل است تا قفل دوچرخه و قفل پدال، همه آنها دارای نمونه‌های گوناگون هستند. در اینجا تعدادی از رایج‌ترین قفل‌ها برای خانه و ساختمان را مورد بررسی کوتاهی قرار می‌دهیم:
- قفل کمکی یا قفل شب بند: این قفل‌ها به منظور افزایش ایمنی تولید شده‌اند. به این معنا که در اکثر مواقع این قفل به تنهایی مورد استفاده قرار نمی‌گیرد. به طور معمول زمانی که درب منزل دارای یک قفل ساده است، بعضی از افراد قفل کمکی را به منظور افزایش امنیت و ایمنی در منزل به درب اضافه می‌کنند. از آنجایی که همیشه از آن استفاده نمی‌شود و بیشتر در شب‌ها یا مسافرت‌ها آن را قفل می‌کنند، با عنوان قفل شب بند هم رایج شده است.
- قفل درب آپارتمان: منظور از قفل درب آپارتمان همان مدل‌های ساده‌ای است که می‌توان از آن به عنوان نمونه پیشرفته قفل‌های قدیمی یاد کرد. امروزه این مدل‌ها امنیت کمی دارند و به راحتی با کارت و سنجاق سر باز می‌شوند.
- قفل درب اتاق: در اکثر مدل‌های قفل درب اتاق از کلید خبری نیست یا کلید آنها دارای ساختار ساده‌ای است. این نمونه‌ها حتی نسبت به قفل‌های آپارتمانی هم ساده‌تر هستند.
- قفل ضد سرقت: امروزه قفل ضد سرقت نسبت به مدل‌های قبلی آن به خصوص قفل درب آپارتمان، پیشرفته‌تر هستند. این قفل‌ها دارای چندین زبانه هستند تا باعث افزایش ایمنی شوند اما در مقابل امکان نصب آنها بر روی همه درب‌ها وجود ندارد. همچنین در صورت فراموش کردن کلید و پشت درب ماندن باید از کلیدساز کمک گرفت.
- قفل هوشمند: قفل‌های هوشمند به خودی خود دارای مدل‌های مختلفی هستند. به عنوان بعضی از آنها می‌توان به قفل کارتی یا قفل هتلی، قفل بیومتریک یا قفل اثر انگشتی و قفل رمزدار اشاره کرد.
در نتیجه می‌توان گفت تاریخچه قفل تا به امروز و در حال حاضر شامل این موارد می‌شود. هر چند مدل‌های بسیاری از هر یک وارد عرصه بازار شده‌اند اما مشخصاً برای برخورداری از امنیت و ایمنی بالا نمی‌توان به همه آنها اعتماد کرد.
بیشتر بخوانید: باز کردن قفل درب
قفل هوشمند؛ جدیدترین قفل
به عنوان جدیدترین قفل و آخرین مورد از تاریخچه قفل تا به امروز، می‌توان انواع قفل هوشمند را نام برد. این قفل‌ها با داشتن ساختار مخصوص و به‌روز توسط تجهیزات مدرنی ساخته می‌شوند و هدف از تولید آنها افزایش چشمگیر امنیت بوده است. راه باز کردن این قفل‌ها تنها از طریق راه‌های متعارف و صحیح انجام می‌شود. برای مثال قفل اثر انگشتی تنها با اثر انگشت‌های تعریف شده باز می‌شود.
همچنین بعضی از آنها برای جلوگیری از مشکلاتی مثل پشت درب ماندن دارای کلید مکانیکی مخصوص هستند. در نتیجه می‌توان گفت به عنوان جدیدترین نمونه در تاریخچه قفل از ایمنی مطلوبی برخوردار هستند و انتظارات را به خوبی برطرف می‌کنند.
اگر قصد دارید اطلاعات بیشتری در مورد قفل های هوشمند و مزایای استفاده از آنها بدانید، بهتر است با کارشناسان تنسر لاک تماس بگیرید.
چه تاریخچه جالبی داشت